میرزا محمد باقر بواناتی (نخستین شاعر سیاسی ایران)

    میرزا محمد باقربواناتی از روشن فکران و متفکران قرن 13 هجری می باشد (1)، که در زندگی دید محققانه ای در ادیان و ملل داشته و روح بلند پرداز او نتوانسته است در چهار دیوار تقلید و تقید راکد بماند. (2) بنابراین علاوه بر غور در فقه اسلامی و مباحث مربوط به اسلام مطالعات بسیاری در مورد ادیان مختلف از جمله مذاهب یهودیت، نصرانیت و بودایی داشته و حتی دیر زمانی به هر یک از این ادیان گرویده است حتی او گام را از این فراتر نهاده و آئین جدید بوجود می آورد و نام آن را اسلام مسیحی (مسیحیت اسلامی) می نهد. (3) و به تبلیغ و دعوت پیرامون این آئین می پردازد.

گذشته از این بواناتی فردی روشن فکر بوده که به افکار سیاسی و مسائل اجتماعی بسیار علاقه مند بوده و مبارزات و فعالیتهای گستردهای علیه استبداد ناصری انجام داده و با اشخاصی چون سیدجمال اسدآبادی و شیخ محمد عبده و احمد مدحت همکاری می کرده است. (4)

بدون تردید بحث در مورد اندیشمندانی چون میرزامحمد باقر بواناتی در عصری که نخستین نسیمهای آزادی و بیداری در ایران می وزیده است و مسائل و مشکلاتی که آنها با آن مواجه بوده اند از جمله طرد از وطن در محیطی که مخالف هر نوع آزادی و دموکراسی بوده نمونه ای بسیار مفید برای آگاهی از اوضاع و احوال اجتماعی ایران و ایرانیان در آن دوران خواهد بود. جدای از اینکه خود به بررسی پیرامون زندگی فردی اندیشمند و آزادی خواه پرداخته ایم.